Magnetisme

Magneten zijn overal om ons heen, van de eenvoudige magneten die je koelkastdeur sieren tot complexe toepassingen in MRI-scanners, elektromotoren en zelfs onze aardbol – die als een gigantische magneet fungeert. Er zijn twee hoofdtypen magneten: permanente magneten en elektromagneten. Elk met unieke eigenschappen en toepassingen. In deze aflevering duiken we dieper in de fascinerende wereld van magnetisme en de fundamentele concepten die ons helpen de invloed en het gedrag van magnetische velden te begrijpen.

In deze aflevering leren we over:

• Permanente magneten: deze magneten hebben altijd twee polen: een noordpool en een zuidpool. Als je twee magneten dicht bij elkaar brengt, zal je merken dat gelijke polen elkaar afstoten, terwijl tegenovergestelde polen elkaar aantrekken. Permanente magneten zijn gemaakt van magnetiseerbare materialen zoals ijzer, nikkel, of kobalt en behouden lang hun magnetische eigenschappen.
• Magnetische influentie: dit fenomeen beschrijft hoe magneten in staat zijn om nabijgelegen magnetiseerbare materialen tijdelijk magnetisch te maken. Daardoor gaan deze materialen zelf als magneten functioneren en trekken ze ijzeren voorwerpen aan. Magnetische influentie maakt magneten uiterst nuttig in verschillende toepassingen. Denk maar eens aan het sorteren van metalen en het vasthouden van notities op je koelkast.
• Elektromagneten: wetenschappers in de 19e eeuw ontdekten dat je met een elektrische stoom door een spoel, een magnetisch veld kunt opwekken. De richting van dit magnetisch veld kan worden bepaald met de rechterhandregel, een handig ezelsbruggetje die de interactie tussen stroom, veld en kracht visualiseert. Elektromagneten zijn essentieel in apparaten die controleerbare magnetische velden nodig hebben, zoals elektromotoren en elektrische relais.
• Magnetische veldsterkte: de sterkte van een magnetisch veld op een bepaalde locatie wordt uitgedrukt in Tesla. Ter vergelijking: de supersterke magneten gebruikt in MRI-scanners kunnen een veldsterkte van 3 Tesla genereren, terwijl de magneet op je koelkast een veldsterkte heeft van minder dan een microtesla.
• Magnetische veldlijnen: deze lijnen zijn een visuele representatie van de richting en sterkte van een magnetisch veld. Ze lopen van de noord- naar de zuidpool buiten de magneet en van de zuid- naar de noordpool binnenin de magneet. Veldlijnen laten ons zien hoe magnetische velden zich in de ruimte verspreiden en zijn essentieel voor het begrijpen van de interactie tussen magneten en magnetiseerbare materialen.